Giảm Nhanh Tình Trạng Tàu Cá “3 Không” Tại Việt Nam: Hướng Đi Bền Vững Cho Tương Lai

Thực trạng tàu cá “3 không” (không đăng ký, không giấy phép, không trang bị an toàn) đang đặt nguồn tài nguyên biển Việt Nam và uy tín quốc tế vào tình thế nguy hiểm nghiêm trọng.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích kỹ lưỡng về tình trạng này, xác định hậu quả và đưa ra giải pháp nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên biển và củng cố cam kết quốc tế.

Định Nghĩa và Hiện Trạng Tàu Cá “3 Không” Tại Việt Nam

Tàu cá “3 không” là những chiếc tàu không có đăng ký, không có giấy phép hoạt động và thiếu trang bị an toàn. Đây là vấn đề nhức nhối ở các tỉnh ven biển như Quảng Trị, Quảng Bình và Bình Thuận. Tại Quảng Trị, 346 trong tổng số 2.648 tàu cá không đạt chuẩn “3 không”. Những tàu này không chỉ khai thác trái phép, làm cạn nguồn lợi hải sản, mà còn để lại nhiều hậu quả tiêu cực về an ninh, kinh tế và môi trường biển.

Tình trạng này phổ biến tại nhiều địa phương. Ở Quảng Bình, số lượng tàu cá “3 không” đáng báo động. Các tàu hoạt động phi pháp, thiếu an toàn và không tuân thủ quản lý, làm gia tăng áp lực đối với cơ quan chức năng và gây thiệt hại nghiêm trọng cho nguồn lợi biển quốc gia.

Hậu Quả Nghiêm Trọng Của Tàu Cá “3 Không”

Sự tồn tại của các tàu cá “3 không” gây ra hậu quả nghiêm trọng. Việc khai thác không kiểm soát làm suy giảm nguồn lợi hải sản, ảnh hưởng đến sinh kế của ngư dân tuân thủ quy định. Đồng thời, tình trạng này dẫn đến cạnh tranh thiếu lành mạnh và bất ổn kinh tế tại các khu vực ven biển.

Lực lượng biên phòng Đà Nẵng kiểm tra tàu thuyền trên biển – Ảnh: VGP/Minh Trang

Thứ hai, tàu cá “3 không” hoạt động dễ bị lợi dụng để khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài, gây tranh chấp về chủ quyền và an ninh biển. Đây là nguyên nhân chính khiến Việt Nam bị áp dụng “thẻ vàng” IUU từ EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu thủy sản.

Thành Tựu Trong Quản Lý và Chống Khai Thác IUU

Quảng Trị đã đạt kết quả đáng khích lệ trong chống khai thác IUU. Tỷ lệ tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 98,94%, cấp giấy phép khai thác đạt 69,44%, dữ liệu VnFishbase đạt 100%. Việc thu nộp nhật ký khai thác thủy sản cũng đạt 100%.

Hiện không có tàu cá nào của Quảng Trị vi phạm khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tỷ lệ giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng đạt 100%, tương ứng 8.994/22.200 tấn. Lực lượng chức năng đã tổ chức 26 chuyến tuần tra, kiểm tra 149 lượt tàu thuyền và xử phạt 46 vụ vi phạm với hơn 328 triệu đồng.

Giải Pháp Cấp Bách Xử Lý Tàu Cá “3 Không”

Dù đã có những thành tựu, tàu cá “3 không” vẫn tồn tại, đặc biệt là các tàu có chiều dài từ 6 đến dưới 15 mét không đăng kiểm, không giấy phép khai thác, không tuân thủ quy định đóng mới và mua bán tàu. Đây là trở ngại lớn cho công tác quản lý và tiềm ẩn nguy cơ về môi trường và an ninh biển.

Đồn Biên phòng Roòn (Quảng Bình) tuyên truyền ngư dân tuân thủ đăng ký, đăng kiểm và giấy phép khai thác thủy sản, phòng chống IUU. Ảnh: qdnd.vn

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị, ông Hà Sỹ Đồng, đã chỉ đạo quyết liệt việc xử lý 346 tàu cá “3 không”, đảm bảo 100% tàu cá đạt chuẩn hoạt động trên biển. UBND tỉnh huy động mọi nguồn lực đẩy nhanh tiến độ đăng ký, đăng kiểm và cấp giấy phép khai thác.

Tỉnh cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) hỗ trợ kinh phí nâng cấp cơ sở hạ tầng cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão. Đặc biệt, bổ sung tàu Kiểm ngư công suất lớn để kiểm soát và chống khai thác phi pháp.

Biện Pháp Xử Lý Nghiêm Minh và Hướng Đi Bền Vững

Quảng Trị tăng cường kiểm tra, giám sát tàu cá xuất, nhập lạch, đảm bảo 100% tàu cá tuân thủ kiểm tra trước khi ra vào cảng. Đối với tàu mất kết nối VMS trên 6 giờ hoặc vi phạm vùng biển nước ngoài, các lực lượng sẽ xử lý nghiêm theo pháp luật. Các trường hợp vi phạm sẽ bị điều tra và xử phạt nghiêm khắc.

Phó Chủ tịch Hà Sỹ Đồng yêu cầu cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm. Công tác tuần tra duy trì ở mức cao điểm đảm bảo tuân thủ quy định về khai thác thủy sản.